Wystawa „Bieguny” w Galerii SoA

Galeria SoA ma zaszczyt zaprosić na wystawę „Bieguny”, prezentującą twórczość Agaty Gertchen i Przemysława Tyszkiewicza, artystów związanych z Pracownią Intaglio na wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. Wystawa ukazuje kontrastujące światy twórców: realistyczne, codzienne przedmioty w pracach Gertchen oraz mroczne, surrealistyczne kompozycje Tyszkiewicza. Pomimo różnic, obu artystów łączy wyjątkowy warsztat i głęboka refleksja nad funkcją i estetyką sztuki. Zapraszamy do odkrycia fascynującej różnorodności, którą oferuje ta unikalna ekspozycja.

Oglądający wystawę „Bieguny” na pewno nie poczują się znużeni. Nie doświadczą monotonii ani intelektualnego zastoju. To dlatego, że twórczość Agaty Gertchen i Przemysława Tyszkiewicza – na co dzień kooperujących ze sobą w Pracowni Intaglio na wrocławskiej ASP – jest pod każdym względem niemal tak odległa od siebie, jak tytułowe antypody na kuli ziemskiej.

            Grafiki Tyszkiewicza zachwycają swą bujnością. Artysta proponuje nam niezwykle atrakcyjne wizualnie graficzne obrazy, budowane w oparciu o finezyjne linie i bogate kreskowanie, imponujące chiaroscuro, a także mistrzowsko rozgrywane, monumentalne kompozycje. Jednak przyjemność estetyczna pojawiająca się w pierwszym momencie ich oglądania szybko ustępuje miejsca intelektualnej refleksji. Świat ukazany na grafikach (wykonanych w technice miedziorytu, akwaforty i akwatinty), ubrany w tak atrakcyjną formę wizualną, nie jest zbyt przyjazny. Może się nawet wydawać przerażający. Zasiedlają go groźne monstra: rozrośnięte do ponadnaturalnych rozmiarów ryby, które czyhają w głębinach łapczywie otwierając pyski, lub – zazdroszcząc ptakom ich lotu – opuszczają wodne odmęty i wznoszą się ponad ożaglowanie statków by towarzyszyć samolotom i gęsiom w ich podniebnych trasach. Być może tam szukają swego żeru. Z wodnego świata wyłoniła się także gigantyczna ośmiornica, wyciągająca na innej grafice swe ramiona w kierunku znanej wrocławianom XIX-wiecznej wieży ciśnień. Jeśli to nie głowonóg unicestwi budynek, mogą to zrobić żeglujące po niebie potężne miny morskie. Wątek destrukcyjności przewija się także w innej z grafik. Widać na niej krążące po niebie maszyny latające. Trudno ocenić, czy od lat toczą ze sobą morderczy bój, czy zagubione krążą w przestworzach powoli rozpadając się na kawałki. Tytuł grafiki, brzmiący: „Próba rekonstrukcji aniołów”, podsuwa inną interpretację. Sugeruje butę człowieka, starającego się dorównać niebiańskim stworzeniom. Do czego doprowadzić mogą te aroganckie usiłowania pokazuje kolejna grafika, zatytułowana „Kiedy księżyc stracił twarz”. Jak zauważa artysta „Rzekome zdobycie srebrnego globu ostatecznie odarło go z mistyki i wyrzuciło na stertę pomierzonych i zważonych, trywialnych kamiennych gruzów. Księżyc został strywializowany stając się zimnym, bezdusznym satelitą”.

            Inną poetykę proponuje Agata Gertchen. Urok jej prac działa powoli, stopniowo, w miarę ich poznawania. Nie od razu także ujawnia się ich tematyka. Na pierwszy rzut oka wydawać się może, że artystka tworzy abstrakcje. Jednak wbrew pozorom świat przedstawiony na jej grafikach jest bardziej realny niż oniryczno-surrealistyczny Tyszkiewicza. Jego elementami są zwykłe, codzienne przedmioty. Nie ulegają one zaskakującym transmutacjom, nie stają się nośnikami skomplikowanej ikonografii. Zaświadczają o codzienności dobitniej niż robią to ich XVII-wieczni, holenderscy antenaci. Chociaż w przeciwieństwie do nich są mało realistyczne. Poznajemy je jednak: to klocki (niekiedy boleśnie odnajdywane na podłodze stopami dorosłych), pluszowe zwierzątka, utensylia służące do pielęgnacji dzieci. Zwyczajny świat, w którym żyje artystka – prywatnie mama dwójki chłopców. Jego elementy – dostrzeżone i wybrane z ikonosfery macierzyństwa, stały się nie tylko tematem prac, ale także pretekstem do podjęcia wyrafinowanej twórczej gry, której zapis odnajdujemy na grafikach. Jej elementem jest refleksja na temat wzajemnej relacji dużych i małych form, obdarzonych różnymi ciężarami optycznymi; na temat napięć budowanych przez zmienność owych ciężarów; nad walorem tworzącym głębię i nad tnącą przestrzeń sylwetową formą; nad znaczeniem najdrobniejszego detalu skonfrontowanego z dominantami. Nie mniej satysfakcjonujące, niż intelektualne podążanie za analityczną myślą artystki, jest celebrowanie graficznej tkanki jej prac. Oglądającego uderza bogactwo tekstur. Tworzą je miriady drobnych punktów, pieczołowicie wydobywanych z linorytniczej matrycy, które służą do uzyskiwania delikatnego prószenia. Mocniejsze efekty artystka osiąga nakładając na nie szybko biegnące lub meandrujące linie (czasem widoczne w świetlistym negatywie bieli kartki). Jeszcze silniejsze są aple nabijane na papier. Wzajemna orkiestracja wszystkich tych komponentów wymaga niewątpliwie wielkiej wrażliwości, niezbędnej, by nie zagubić klarowności ostatecznego efektu. I nie zatracić także szczególnej liryki: ciepła i tkliwości, którą epatują prace.

            Dwa odmienne światy, różne techniki i środki formalne służące do ich unaoczniania. Jednak bieguny, jakie tworzą, nie wiszą w próżni. Scala je oś, która trzyma je na dystans, a jednocześnie nie pozwala im oddalić się od siebie. Jest nią warsztat – traktowany przez oboje artystów z niezwykłą rzetelnością, stale doskonalony i poszerzany. Tak istotny w twórczej praktyce, że w przypadku Agaty Gertchen i Przemysława Tyszkiewicza określenie „warsztatowcy”, używane w języku potocznym w odniesieniu do grafików artystycznych, nabiera zupełnie innego, wartościującego znaczenia.

Dorota Miłkowska

Agata Gertchen

Agata Gertchen, urodzona w Rawiczu w 1985 roku. W 2010 roku ukończyła Akademię Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu na Wydziale Grafiki, specjalizując się w grafice warsztatowej i projektowaniu graficznym. W 2016 roku uzyskała tytuł doktora. Od 2010 roku prowadzi zajęcia z Grafiki Artystycznej w Pracowni Intaglio prof. Przemysława Tyszkiewicza. W latach 2016–2018 była kierownikiem Katedry Grafiki Artystycznej. Obecnie jest adiunktem na Wydziale Grafiki i Sztuki Mediów.

Gertchen w swojej twórczości korzysta głównie z tradycyjnych technik graficznych i rysunku. Jej prace oscylują między martwą naturą a abstrakcją. Swoje dzieła prezentowała na licznych wystawach, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Jest autorką osiemnastu wystaw indywidualnych. Jej prace były wielokrotnie nagradzane, m.in. Grand Prix na 12. Biennale Grafiki Artystycznej w Brugii (2009), I nagrodą na 38. Światowej Wystawie Sztuki na Papierze w Skopje (2010) oraz Grand Prix na 7. Międzynarodowym Triennale Grafiki w Bitoli (2012).

Przemysław Tyszkiewicz

Przemysław Tyszkiewicz, urodzony w 1964 roku we Wrocławiu. W 1990 roku ukończył studia na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych we Wrocławiu, uzyskując dyplom z projektowania graficznego pod kierunkiem prof. J.J. Aleksiuna oraz z grafiki artystycznej pod kierunkiem prof. H. Pawlikowskiej. Od 1992 roku związany jest zawodowo ze swoją macierzystą uczelnią, gdzie uzyskał doktorat w 1997 roku i habilitację w 2003 roku. Prowadził także pracownię grafiki artystycznej w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Głogowie (2005-2015) oraz wykładał na Uniwersytecie Wrocławskim. Pełnił również funkcje kierownicze, m.in. jako prezes Fundacji im. Eugeniusza Gepperta.

Twórczość Tyszkiewicza charakteryzuje się wykorzystaniem tradycyjnych technik graficznych, takich jak miedzioryt, akwaforta i akwatinta, a także eksperymentowaniem z wielkoformatowymi metalowymi płytami i taflami szkła. Jego prace były prezentowane na około 400 wystawach indywidualnych i zbiorowych na całym świecie, a ponad 6000 grafik znajduje się w kolekcjach muzealnych i prywatnych w Polsce i za granicą. Za swoje osiągnięcia otrzymał liczne nagrody i odznaczenia, w tym Złoty Medal zasłużonych dla Miasta Wrocławia w 2018 roku. W 2023 roku założył Fundację Oficyna Graficzna Tyszkiewicz oraz galerię Oficyna Graficzna Tyszkiewicz we Wrocławiu, kontynuując swoją misję promowania sztuki graficznej.

Szczegóły wystawy: Wernisaż: 19 lipca 2024 r., godz. 18:00

Miejsce: Galeria Station of Art (SoA) – ul. Grzybowska 12/14, Warszawa

Czas trwania: od 19 lipca do 27 lipca 2024 r.

Kuratorka: Dorota Miłkowska

Serdecznie zapraszamy na wernisaż wystawy 19.07.2024. o godzinie 18:00 w Galerii SoA