Rafał Labijak to polski artysta-malarz urodzony w 1968 roku; zamieszkały na stałe w Poznaniu, odbywający jednak wiele podróży po świecie. Czas jego szczególnej międzynarodowej aktywności przypada na lata 2015-2016, gdy w Ostrawie (Czechy) tworzył na terenie zrewitalizowanego poprzemysłowego kompleksu hutniczo-górniczego Vitkovice. Malarstwo uprawia także w Berlinie, który stał się dla niego miejscem inspiracji i twórczego rozwoju dzięki kontaktom z tamtejszymi artystami.
Artysta Rafał Labijak jest absolwentem malarstwa Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu im. Magdaleny Abakanowicz w pracowni prof. UAP Wojciecha Gorączniaka (2021r.). W 2004-2005 swoje doświadczenie zdobywał jako wolny słuchacz w VIII Pracowni prof. Józefa Walczaka w poznańskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 2014 uczestniczył w Plenerach i Spotkaniach Sztuki i Działań Społecznych organizowanych przez prof. Janusza Marciniaka (Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu) i Fundację Signum. Niezależnie od tego w roku 1992 ukończył studia na Politechnice Poznańskiej. Fascynacja obserwowanymi oddziaływaniami energii na formy i kształty materii jest widoczna w jego pracach do dziś.
Malarstwo Rafała Labijaka oscyluje wokół tematów związanych z komunikacją w ponowoczesnym świecie, poprzemysłowymi pejzażami, mediatyzowaniem rzeczywistości wirtualnej. Jego uwaga skupia się także na społecznych relacjach w epoce smartfonowej rewolucji. Stosuje techniki tradycyjne, takie jak olej i akryl na płótnie czy monotypia, a także eksperymentuje z technikami własnymi. Jego prace są obecne w prywatnych i instytucjonalnych kolekcjach w wielu krajach.
2023 Galeria Sztuki Współczesnej w Akademii Lubrańskiego w Poznaniu, Sztuka Kochania – Malarstwo Rafała Labijaka wyśpiewane w poezji Dominika Górnego.
2021 Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa, Rejestracje, Rafał Labijak. Kurator: Dariusz Subocz, Grębocin 2021.
2021 Galeria MO w Poznaniu, Pralnia, Rafał Labijak. Kurator: Tomasz Desko, Poznań 2021.
2020 Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie, Smart Canvas: malarstwo Rafała Labijaka. Kuratorka: Ewelina Jarosz. Katalog: Rafał Labijak Smart Canvas, red. E. Jarosz, Sopot 2020.
2016 Ostrava, Dolni Oblast Vitkovice, Rafał Labijak, malarstwo. Kurator: Wojciech Gorączniak.
Katalog: Rafał Labijak, malarstwo, red. W. Gorączniak, R. Labijak, J. Marciniak, tłum. M. Turski, Poznań-Ostrava 2016.
2013 Muzeum Pracownia Ignacego Kraszewskiego w Poznaniu, Malarstwo Rafała Labijaka. Kurator: Janusz Marciniak. Katalog: Malarstwo Rafała Labijaka, red. J. Marciniak, Poznań 2013.
2023 DESA Unicum, Sztuka dzisiaj. Wybór Kuratora. Kurator: polska marka modowa SOLAR, 2023
2023 Exhibizone/Biafarin, Ontario, Kanada, Anti-WAR, 2023
2022 Exhibizone/Biafarin, Ontario, Kanada, Happines, 2022
2022 Galeria Sztuki Współczesnej Elektrownia, Czeladź, 10 Głosów Malarstwa. Kurator: Grzegorz Ratajczyk. Wystawie towarzyszył katalog
2018 Galeria Refektarz, Krotoszyn, wystawa zbiorowa Empatia: sztuka i życie. Kurator: prof. Janusz Marciniak. Wystawie towarzyszył katalog
2016 Collegium Phisicum UAM, wystawa w Galerii Jednego Obrazu
Już amerykański filozof i psycholog – William James, na początku XX wieku, w książce Rodzaje doświadczeń religijnych, wskazuje, że istnieje rzeczywistość, którą umysł postrzega jedynie fragmentarycznie, przeczuwając w niektórych stanach umysłu jej głębsze podstawy. Choć pragmatyzm badacza kierunkuje interpretację religijności w stronę kontekstu ewolucjonistycznego i społecznego, to przytoczone zdanie brzmi wciąż nad wyraz uniwersalnie i aktualnie. Odnieść je można nie tylko do subiektywnego charakteru przeżycia duchowego, do współczesnej psychologii (czerpiącej m.in. z jungowskiej psychologii głębi, psychoanalizy i behawioryzmu), mechaniki kwantowej, ale i doświadczenia tworzenia i odbioru dzieła sztuki. Wystawa pt. Sztuka kochania. Malarstwo Rafała Labijaka wyśpiewane w poezji Dominika Górnego w Galerii Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego odsłaniała w twórczości Labijaka wymiar metafizyczny. Artysta opiera się na swoich subiektywnych doświadczeniach religijnych i wiedzy o badaniach z zakresu neuroestetyki i mechaniki kwantowej – w odniesieniu do percepcji wzrokowej. Interesuje się kwantową teorią świadomości Rogera Penrose’a i wie, że patrzenie na obrazy wciąż jest czynnością skomplikowaną i niewyjaśnioną. Teza o synestetycznym oddziaływaniu bodźców wzrokowych również na inne zmysły, choć to oddziaływanie zostało opisane przez kognitywistów i neuroestetyków (np. wpływ kolorów na odczucia termiczne i aktywację układów współczulnego i przywspółczulnego), jeszcze nie jest definitywnie zweryfikowana na polu mechaniki kwantowej, ale inspiruje Labijaka i innych artystów, bo zgadza się z logiką wiary i wyobraźni.
Wystawa składała się z zestawu kilkunastu obrazów oraz szkiców. Dopełniała ją poezja Dominika Górnego. Współpraca twórców ma charakter dialogu; na skutek bezpośredniego kontaktu z obrazami, poeta z własnej inicjatywy rozpoczął proces pisania, a w następstwie jego wiersze zaczęły także inspirować malarskie projekty Labijaka. Wybrane obrazy, wraz z tytułami, przypisane są do konkretnych wierszy. Religijny charakter wierszy ma pewien wpływ na odbiór obrazów i tworzy metafizyczny kontekst wystawy. Dzieła Labijaka nie mają wydźwięku religijnego per se, ani też nie są ilustracją jego zainteresowań naukowych, ale ich podłożem pozostaje religia i nauka. Labijak swoją wiarę ujawnia tylko w krótkich komentarzach do prac lub w intymnych rozmowach. Językiem jego pełnej wypowiedzi jest malarstwo, w którym godzi ze sobą różne porządki świata według kryteriów koloru, światła, przestrzeni, materii oraz ich sensu emocjonalnego i symbolicznego. Zarówno w zestawie prac wybranych na wystawę, jak i rozszerzonym zbiorze obrazów przeznaczonych do katalogu, mieszają się abstrakcja i figuracja. Oba nurty zawierają pejzaże (np. Nasza łódź ma dwie twarze), martwe natury (np. Człowiek, którego poznam), wnętrza (np. To, co słyszę), struktury organiczne (np.Rdz 9, 13-16, I) i postaci (np. Rozmowa, której gladiatorem cień). Niektóre z nich zdają się zupełnie abstrahować od rzeczywistości.
Obraz Rdz 9,13-16 III reprodukowany w katalogu Sztuka kochania. Malarstwo Rafała Labijaka wyśpiewane w poezji Dominika Górnego. Stanowił inspirację dla artystów Dominika Górnego i Artura Banaszkiewicza. Wraz z innymi pracami z tego cyklu był powodem do napisania trzech pieśni na harfę i tenora, których prawykonanie odbyło się podczas wernisażu wspomnianej wystawy.
We wszystkich obrazach zaakcentowana jest obecność geometrii ujawniającej się m.in. w wyborze kwadratowych blejtramów – figur idealnych odwołujących się do absolutu. W ich kształt często wpisane są kolejne prostokąty i koła, raz transparentnie zakrywając fragment przedstawionego motywu, innym razem stanowiąc centralną część kompozycji. Elementy geometryczne z jednej strony można odczytać – jak to określił Wojciech Gorączniak – jako „wieloznaczne symbole doświadczeń egzystencjalnych” autora, a z drugiej strony jako poszukiwanie porządku w rzeczywistości i idealnej harmonii w obrazie. To zabieg plastyczny równoważący kompozycje – przeważnie centralne i dośrodkowe. W pracach Równanie do ciszy, Rozejm ciała i duszy oraz Procesja tę rolę pełni pasowy układ „zasłon”. Istotnym aspektem większości obrazów Labijaka jest warstwowość. Autor przesłania poszczególne elementy wewnątrz obrazu innymi, zestawia fragmenty zaobserwowanego otoczenia z bytami abstrakcyjnymi, chcąc pokazać inny poziom rzeczywistości. Robi to nie tylko za pomocą figur geometrycznych, ale też organicznych śladów pędzla, jak w przypadku szarych, splątanych struktur. W centrum pracy Rdz 9, 13-16, II pojawia się niewielka plama tęczy, która z kolei przechodzi diagonalnie przez środek kompozycji pt. Rdz 9, 13-16, I. To tak jakby światło i cienie świata spoza kadru zostały wpuszczone do wnętrza obrazu. Niczym w koncepcji emanacji Plotyna, na ścianie portretowanego wnętrza w pracy Koncert Organowy pojawia się duża trapezoidalna smuga światła stworzona zamaszystym gestem. Warstwy farby są różnej grubości, z partiami uwypuklonymi i fragmentami wydobytymi spod spodu, uwydatnione, ale też bez wyraźnych impastów. W dwóch najbardziej abstrakcyjnych obrazach artysty – Chwała o zmierzchu w Berlinie oraz Chwała o świcie w Berlinie, pojawia się kolorowe światło z rozjaśnionym punktem pośrodku, a kwadratowe pole obrazów wypełnia rozbłysk światła. Te prace przywodzą na myśl ilustracje Williama Blake’a i Gustava Doré, bo choć są wolne od aniołów i skał, towarzyszy im podobna aura mistyczna.
Elementy spiralne i okręgi pełnią w obrazach Labijaka również rolę konstrukcyjną. Jego malarstwo wydaje się mieć wiele wspólnego z surrealizmem i symbolizmem. Jednak wymyka się ono jednoznacznym klasyfikacjom. Mimo że wybranym przeze mnie lejtmotywem tekstu stała się metafizyka jako pojęcie spajające sztukę, naukę i wiarę, to muszę podkreślić, że autor wystawy twardo stąpa po ziemi. W pracach Labijaka dostrzec można odblaski wewnętrznego, duchowego świata, ale jego malarstwo jest jednocześnie silnie osadzone w rzeczywistości. Malując, nie tylko portretuje bliskie sobie osoby i otoczenie, jak w Obrazie Wypełnionym I, ale nadaje im osobisty wyraz i oczywiście łączy to z miłością do malarstwa. Malarstwo i w ogóle sztuka jest dla niego lekcją miłości. Stąd tytuł projektu Sztuka kochania i wyznanie:
„Myśląc o doborze obrazów, kierowałem się pierwotnym znaczeniem pojedynczych słów składających się na tytuł wystawy”.
Teoretyczny wstęp miał nie tylko wskazać na zainteresowania Labijaka metafizyką w jej ujęciu naukowym i religijnym, ale przede wszystkim zwrócić uwagę na kontemplacyjną i melancholijną atmosferę jego prac. Niektóre z nich są bliskie metafizycznemu skrzydłu awangardy, malarstwu barwnych płaszczyzn Marka Rothko i Ada Reinhardta, dla których malarstwo było drzwiami do transcendencji. Obrazy Labijaka o medytacyjnym oddziaływaniu nie posiadają tak redukcjonistycznych założeń. Kształty i kolory mieszają się w nich dowolnie. To obrazy o samym widzeniu, powidoku światła i obecności symbolicznej. Dopełniające barwy stosowane w kompozycjach przedstawiających wnętrza i delikatne szarości użyte w studiach nad organicznymi strukturami, mogą zaskakiwać widza. Dla mnie są przejawem inwencji kolorystycznej i świadomej decyzji autora. Labijak podchodzi do każdego obrazu za każdym razem na nowo. Uważa, że „artysta doskonali się do końca swoich dni”. W jego przypadku pierwotna koncepcja obrazu zdaje się nie dominować nad doświadczeniem procesu twórczego, a mnogość zabiegów malarskich i poszukiwań formalnych świadczy o niegasnącej pasji i ciekawości poznawczej autora.
Trudno nie zgodzić się z Wojciechem Gorączniakiem, który stwierdził, że:
„Postawa [Labijaka] nie jest obarczona bagażem różnorodnych idei, tym, co w sztuce już było, do czego ‘nie wypada’ wracać”.
Labijak nie wyzbył się pierwotnej radości tworzenia – swobodnie i bez ograniczeń. Tytuł wystawy Sztuka kochania – malarstwo Rafała Labijaka wyśpiewane w poezji Dominika Górnego odpowiadał także postawie życiowej i twórczej autora, który cieszy się czasem spędzanym na malowaniu i choć towarzyszy mu refleksja krytyczna, nie pozwala, by odebrała mu pierwotną radość tworzenia. Stosunek Labijaka do sztuki jest wart pielęgnowania. Patrząc na jego obrazy ma się wrażenie, że podczas malowania ten artysta doświadcza „przepływu”– flow, czyli rozpoznanego w psychologii „stanu między satysfakcją a euforią, wywołanego całkowitym oddaniem się jakiejś czynności”. Podobnie przez mistyków opisywany jest wywołany modlitwą, postem i ascezą moment oświecenia, przez mnichów buddyjskich moment rozpadu ego, a przez eksperymentujących z psychodelikami efekt wywołany psylocybiną. To także stan, w którym poziom napięcia w ciele często spada i dochodzi do głosu intuicja. Wydaje się, że na tym też polega szczególny charakter manualnych technik artystycznych, bo kontakt narzędzia z podłożem jest bardziej „bezpośrednim przejawem psychiki twórcy”, dając wgląd do jej wnętrza, często również po raz pierwszy samemu autorowi. Rafał Labijak otwiera przed widzami swój niekoherentny, wieloznaczny świat, pełen kolorów i malarskich warstw.
~Anna Kołacka
Obraz Elipsa Świtania 2022, to doskonały przykład poszukiwania przez artystę absolutu form idealnych oraz wybitnego operowania nie tylko kolorystyką, lecz również światłem.
Jak mówi sam artysta o swojej inspiracji:
Są trzy źródła bezpośredniej inspiracji. Pierwszą są wyświetlane w moim mózgu wizje, najczęściej rano, przy zamkniętych oczach. Wyobrażenia na które składają się formy przenikających się kolorów najczęściej miękko przechodzące jeden w drugi. Drugim powodem bezpośrednim do powstania obrazu jest obserwacja jakiegoś zjawiska, kadru, najczęściej wywołanego niezwykłej urody grą świateł, ustawień przypadkowych przedmiotów, zachowań, zestawień kolorystycznych lub innych olśnień wizualnych. Trzecią inspiracją są stany emocjonalne zanotowane w postaci kolorowych szkiców, monotypii a następnie odtwarzane w obrazach.
W zróżnicowanych formalnie obrazach Labijaka abstrakcja spotyka się z realizmem. Świat niematerialny ze światem materialnym. W środku jest artysta, który usiłuje wszystko powiązać w całość i prowadzi walkę o jakość swojego malarstwa. Wytrwale pokonuje trudności, jakie sprawia mu budowa struktury plastycznej obrazu. Poszukuje kierunku pracy. Jego obrazy wydają się strzępami snów, kawałkami wspomnień i wizjami o poetyckim charakterze (…). Twórczość Labijaka to przykład autodydaktyki, której owocem są frapujące obrazy i ich autor – wrażliwy na piękno człowiek (…) Pokazując swoje obrazy, Labijak odsłania najczulszą, bo tworzącą się stronę swojej osobowości (…) Malarstwo pomaga mu w odkrywaniu sztuki jako istotnej części życia, domeny piękna estetycznego i etycznego. Ułatwia zrozumienie dzieł natury i kultury. Pogłębia jego wrażliwość i kształci smak, którego przejawem w odniesieniu na przykład do świata przedmiotów użytkowych jest upodobanie Labijaka do prostoty (…). Malarstwo to dla niego sposób kontemplacji i przeżywania świata, narzędzie samopoznania i wizualizacji tego, co dzieje się w wyobraźni i życiu wewnętrznym. Przy pomocy malarstwa określa swoją podmiotowość i buduje relacje ze światem. Urzekającą cechą Labijaka – miłośnika sztuki i malarza jest towarzyszące mu od początku przygody z malarstwem przeświadczenie o wyjątkowości tej dyscypliny. Dzięki malarstwu Labijak uważniej wpatruje się w świat i doświadcza olśnień. Intuicja wspiera go w malarstwie i w życiu. Jest artystą, który wie, że w sztuce intuicja i jej zaplecze – podświadomość nie kłócą się z poznaniem zmysłowym i nie przeczą temu, co empiryczne i intelektualne. Wie, że sztuka prowadzi nas w stronę życia i czasami wyjaśnia jego tajemnicę.
~Janusz Marciniak
Rafał Labijak należy do grupy malarzy, którzy dostrzegają nieusuwalny ślad cywilizacyjnej zmiany w swoich obrazach. Znaczący impuls dla powstawania jego prac stanowi potrzeba przekierowania uwagi z ekranu smartfona z powrotem na tradycyjny obraz artystyczny. Jego prace figuratywne proponują skupienie na treściach społecznych, wynikających z obserwacji historycznych przemian dotyczących koncentracji i rozproszenia uwagi. Z kolei w pracach abstrakcyjnych artysta zastosował trik związany z przechwyceniem właściwości elektronicznych ekranów w celu ponownego zwrócenia uwagi widzów na medium malarskie (…). Niekiedy obraz malarski wynika z projektowania na płótno dostrzeganych przez artystę momentów przenikania się „zewnętrznych” i „wewnętrznych” wymiarów rzeczywistości, co pokazuje umowny charakter podziałów i klasyfikacji (…). Współdzieląc losy sztuki w kapitalizmie, Rafał Labijak poszukuje takich form uczestnictwa w malarskiej tradycji, które mogą stanowić punkty odniesienia dla refleksji nad przygodnością ponowoczesnego doświadczenia wizualnego. Przypisując malarską tożsamość kalejdoskopowemu charakterowi tych obszarów naszego życia, w które od jakiegoś czasu inwestujemy pełnię naszej uwagi, testuje jej braki, pojemność oraz zdolność osadzenia na malarskich obiektach, będących odblaskami rzeczywistości wymykającej się percepcji.
~Ewelina Jarosz
Rafał Labijak stosuje sobie tylko właściwy, wizualny kod znaczeń (…) Jego obrazy oparte są często na surrealistycznej poetyce, w której istotne znaczenie odgrywa niewytłumaczalna „logika” marzenia sennego. Rozpoznawalne elementy rzeczywistości trwają w dziwnym stanie nieważkości, unoszą się w niemożliwych przestrzeniach budzących niepokojące skojarzenia z czymś wewnętrznym i organicznym. Twórczość Rafała Labijaka polega przede wszystkim na wizualnej rekonstrukcji emocji, które powinny wywołać w odbiorcy rezonans. Bez wątpienia kluczem do tego malarstwa nie jest wiedza, ale odczucie.
~Wojciech Gorączniak
Monotypia (gr. monos – jeden, typos – odbicie) – artystyczna technika graficzna, należąca do druku płaskiego, wyróżniająca się tym, że pozwala na uzyskanie tylko jednej odbitki. Wynalezienie monotypii przypisuje się włoskiemu malarzowi Giovanni Benedetto Castiglione, zw. Il Grechetto.
Przez długi czas trwał spór, czy monotypia jest techniką graficzną, skoro nie umożliwia wykonania określonej liczby prac (odbitek). Jednak droga tworzenia pokazuje sama charakter tej techniki: wymaga rozprowadzenia farby po metalowej lub szklanej powierzchni. Następnie praca zostaje odbita na papierze za pomocą wałka, tamponu lub kostki. Często do wykonania jednej odbitki artyści dla uzyskania pożądanego efektu pokrywają farbą metalową płytę kilkakrotnie. Technika ta nazywana jest monotypią olejną, w odróżnieniu od monotypii graficznej, w której odbitkę uzyskuje się poprzez rysowanie na odwrocie przyłożonego do rozprowadzonej farby papieru.
Niektórzy nazywają monotypię techniką przypadku, natomiast oponenci ripostują, że artysta świadomie decyduje o grubości warstwy farby i jej gęstości oraz kierunku prowadzenia wałka, wilgotności papieru itp. Posługiwanie się tą techniką wymaga długotrwałych prób, bo tylko świadome kierowanie procesem technicznym może zaowocować powstaniem artystycznych prac.
Rafał Labijak tworzy również właśnie te klasyczne formy graficzne – monotypie. Ta forma wyrazu stanowi dla artysty pewnego rodzaju szkic emocjonalny – zapis przeżywanego aktualnie stanu. Stanowią one bazę odtworzeniową dla obrazów. W tych szkicach, powstających szybko, Labijak transferuje stany emocjonalne, a następnie szuka ich równowagi w obrazach, które studiuje z dużo większą wnikliwością.
W Sklepie galerii Station of Art dostępne są zarówno obrazy wielkoformatowe autorstwa Labijaka jak i tworzone przez niego graficzne monotypie. Obcowanie z tą formą wyrazu jest niezwykle intymne- odbiorca obcuje z zapisem ekspresji, widocznym w końcowym efekcie. Monotypie Labijaka charakteryzują się niesamowitą ekspresyjnością formy.
Co jest głównym motywem twórczości albo co może nim być? Tadeusz Konwicki uważał, że jest nim egzystencjalny „brak”, cokolwiek mogłoby nim być – dla każdego oznacza on przecież coś innego. Według pisarza sztuka daje szczególną możliwość rekompensaty, wykreowania nowej rzeczywistości, stworzenia samego siebie niezależnie od zewnętrznych ograniczeń. W obszarze sztuki ten „brak” paradoksalnie okazuje się jakimś naddatkiem, nadwyżką wyobraźni i koniecznością kreacji, która dąży do uzewnętrznienia – domaga się formy. Rafał Labijak stosunkowo późno zajął się malarstwem, a w takim wypadku pojawia się pokusa postawienia pytania o powód takiej decyzji – dlaczego zaczął to robić, co jest jego „brakiem”, istotną potrzebą będącą imperatywem wyboru malarstwa jako… sposobu na życie?
Jego postawa nie jest obarczona bagażem najróżniejszych artystycznych idei, tym, co w sztuce już było, do czego „nie wypada” już wracać albo, do czego zgodnie z duchem czasu, warto by nawiązać. Nierzadko ta świadomość potrafi być dla niejednego twórcy ciężarem, który krępuje i zniechęca. Nie oznacza to, że Labijak nie jest odbiorcą sztuki, przeciwnie jest jej fascynatem. Pasjonuje się dziełami innych artystów i potrzebuje ich, ale wydaje się, że nie odczuwa wobec tego artystycznego dziedzictwa – dawnego i współczesnego – żadnych zobowiązań. W swojej fascynacji sztuką jest wolny, a w swojej pracy jest po prostu sobą. Artystyczny „profil” Labijaka nasuwa pewne związki z tzw. artystami naiwnymi, tymi prawdziwymi, bezinteresownymi marzycielami, do których – może wbrew historycznym i teoretycznym klasyfikacjom – chętnie zaliczyłbym G. Braque, A. Modiglianiego, J. Nowosielskiego. Naiwność jest w tym wypadku tożsama z autentycznością wyobraźni, ze szczerością malarskiego komunikatu.
Jego obrazy oparte są często na surrealistycznej poetyce, w której istotne znaczenie odgrywa niewytłumaczalna „logika” marzenia sennego. Rozpoznawalne elementy rzeczywistości trwają w dziwnym stanie nieważkości, unoszą się w niemożliwych przestrzeniach budzących niepokojące skojarzenia z czymś wewnętrznym i organicznym. Jednym z powtarzających się przedmiotów są – występujące parami – przeźroczyste torsy kobiece, przewrotnie nazywane przez autora „futerałami na duszę”. Te szczególne rekwizyty przypominają o niektórych obrazach Giorgio de Chirico i René Magritte’a – lewitujące, płonące torsy, krzesła i instrumenty muzyczne były lejtmotywem wielu płócien belgijskiego twórcy. Jednak istota prac Rafała Labijaka jest inna – inny jest cel działania obrazu. Nie chodzi tutaj o grę konwencją i intelektualne rebusy, ale o wprowadzenie w świat absolutnie prywatny. Atmosfera tych obrazów jest wyciszona, a rodzaj obecnego w nich napięcia skłania do przypomnienia innego poznańskiego malarza, mianowicie Jana Spychalskiego.
W światach tych dwóch artystów dostrzegam wiele wspólnego. Podobieństwo to ujawnia się zarówno w traktowaniu materii malarskiej jak i w kameralnej oraz nieco melancholijnej poetyce obrazowania. Tak jak Spychalski, Labijak stosuje sobie tylko właściwy, wizualny kod znaczeń. Często bohaterami jego obrazów są najbliższe mu osoby, ale wykorzystuje też przedmioty jako wieloznaczne symbole egzystencjalnych doświadczeń i intymnych przeżyć. Pamięć wrażeń odkłada się w świadomości i podświadomości, przypomina o swojej obecności w postaci obrazów – figur. Artysta stara się wyławiać te figury, próbując je skonkretyzować i przedstawić możliwie najwierniej, ale nie wiem czy potrafiłby je w jakiś sposób shierarchizować. Zresztą czy sam akt ujawnienia ich na płaszczyźnie płótna nie jest wystarczający? Twórczość Rafała Labijaka polega przede wszystkim na wizualnej rekonstrukcji emocji, które powinny wywołać w odbiorcy rezonans. Bez wątpienia kluczem do tego malarstwa nie jest wiedza, ale odczucie.
Rafał Labijak nie komentuje swojej twórczości, chociaż nadaje swoim obrazom znaczące tytuły. Jacek Sempoliński wyraził zdanie, że obraz powinien być wolny od autorskich omówień – „uważam, że (tytuł) jest to jedyna możliwość autokomentarza i poza nią artysta nie powinien wychodzić. Jest to granica, której nie powinien przekraczać”. Dlaczego? Może dlatego, że kryje się w tym niebezpieczeństwo nadinterpretacji, powiedzenia zbyt dużo i narzucenia zbyt jednoznacznego sposobu „czytania” i rozumienia. Jednak myślę, że w postawie Rafała nie ma tego typu spekulacji. On nie chce mówić o swoich pracach, ponieważ wierzy, że to, co pragnie przekazać, może ujawnić się tylko w jeden sposób – w formie obrazu. To obraz jest dla niego jedynym możliwym obszarem mówienia prawdy o sobie – formułowania osobistej tajemnicy. Sądzę, że Rafał Labijak maluje dlatego, gdyż odczuwa konieczność doświadczania duchowego aspektu życia – metafizyki rzeczywistości.
Od jakiegoś czasu Labijak wynajmuje pracownię w Ostrawie w Republice Czeskiej. Bywa w niej co najmniej raz w miesiącu, znajdując tam miejsce twórczego odosobnienia i oderwania od codzienności. Tomasz Mann w Czarodziejskiej Górze napisał, że dystans sprzyja zapomnieniu (Poznań i Ostrawę dzieli 420 km), ale Rafał Labijak w pracowni nie zapomina o swoim życiu. Przeciwnie, wypełnia życiem swoje obrazy. Wypełnia je swoją pamięcią o ludziach, których kocha. Przykładem są ostatnie płótna z 2016 roku zatytułowane właśnie Obrazy wypełnione, przedstawiające córki artysty. Jest to wyjątkowe i przejmujące studium radości życia i radości tworzenia. Cztery postaci w różnych układach są szczelnie wpisane w prostokątną przestrzeń każdej z czterech prac, definiując metaforycznie obszar przedstawienia i jego granic oraz indywidualne jak i uniwersalne znaczenie obrazu samego w sobie – jako idei. Ten cykl, w moim przekonaniu, ma wymiar symboliczny i określa artystyczne credo Rafała Labijaka, które mogłoby brzmieć: malarstwo jest wypełnieniem życia – życie jest wypełnieniem malarstwa.
~Wojciech Gorączniak
Serdecznie zapraszamy na wystawę prac Rafała Labijaka Play’s Station w Galerii Station of Art. Wernisaż odbędzie się 16 maja 2024 roku o godzinie 18:00, a wystawa potrwa do 28 maja.
Źródło: pl.wikipedia.org
Bądź na bieżąco z nowościami o wydarzeniach w galerii Station of Art
Bądź na bieżąco z nowościami o wydarzeniach w galerii Station of Art
