Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na wyjątkową wystawę zatytułowaną “Wystawa Niestała – 4x Kolekcja“, która stanowi pierwszą w tej skali prezentację zbiorów Muzeum, zbieranych systematycznie od 2011 roku – przy okazji jest to też inauguracja nowej przestrzeni muzealnej. Na ekspozycję składa się ponad 150 dzieł, a jej celem jest ukazanie wielowymiarowego charakteru współczesnej sztuki polskiej i międzynarodowej. Wystawa, rozłożona na dwóch piętrach, jest dostępna od 21 lutego do 5 października 2025 roku, a jej zwiedzanie to prawdziwa podróż przez współczesną sztukę, pełną prac poruszających jak i zaskakujących nawet najbardziej wymagającego widza.

CZĘŚĆ 1: Sztandar. Zaangażowanie, realizm i sztuka polityczna

Pierwsza część wystawy, zatytułowana “Sztandar. Zaangażowanie, realizm i sztuka polityczna”, koncentruje się na dziełach, które podejmują tematykę polityczną i społeczną, ukazując sztukę jako narzędzie zmiany i refleksji nad współczesnymi wydarzeniami. Wśród prac, które można zobaczyć w tej sekcji, znajduje się rzeźba Aliny Szapocznikow „Przyjaźń” (1954), która przez niemal pół wieku stała w holu Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Innym interesującym dziełem jest sztandar autorstwa Nikity Kadana, ukraińskiego artysty, wykonany z fragmentów ostrzelanego samochodu, znalezionego w Donbasie. Prace z tej sekcji wystawy łączą realizm, figurację i sztukę polityczną, koncentrując się na zaangażowaniu społecznym i politycznym oraz krytyce rzeczywistości. Artystki i artyści podejmują temat propagandy, zmiany społecznej, a także oporu wobec totalitaryzmów i współczesnych kryzysów, takich jak wojny i protesty. Sztuka staje się narzędziem dla mobilizacji, krytyki oraz dokumentowania wydarzeń politycznych, ukazując zarówno refleksję nad historią, jak i dążenie do zmiany.

CZĘŚĆ 2: Tworzywa sztuczne: Ciała, towary, fetysze od zimnej wojny po współczesność

Sekcja “Tworzywa sztuczne: ciała, towary, fetysze od zimnej wojny po współczesność” eksploruje temat konsumpcjonizmu, popkultury, reklamy i mediów masowych, a także ich wpływ na nasze postrzeganie ciała, towarów i fetyszy. W tej sekcji wystawy kuratorzy Tomasz Fudala i Natalia Sielewicz badają przemiany pragnienia i konsumpcji w sztuce oraz życiu społecznym, używając metafory plastikowego ciała, które symbolizuje zarówno pożądanie, jak i manipulację tożsamościami. W latach 60. sztuka po obu stronach żelaznej kurtyny skupiała się na życiu codziennym, w tym na roli konsumpcji w tworzeniu nowych stylów życia. Rozwój wzornictwa przemysłowego i materiały syntetyczne, takie jak nylon czy plastik, zrewolucjonizowały przemysł tekstylny i codzienne przedmioty. Wśród prezentowanych prac znajduje się słynna rzeźba Sylvie Fleury pt. “Silver Rain” z 1996 roku, która przedstawia kobiece nogi wykonane z żywicy syntetycznej i włókna szklanego – materiału pierwotnie stworzonego na potrzeby armii. Innym interesującym dziełem w tej sekcji są Lampy Aliny Szapocznikow, a szczególnie rzeźba „Pierś iluminowana”, która stawia pytanie o zmysłowość ciała i jego reprezentację w sztuce.

CZĘŚĆ 3: Przenicowany świat. Sztuka, duchowość i przyszłe współistnienie

Sekcja “Przenicowany świat. Sztuka, duchowość i przyszłe współistnienie” skupia się na pracach czerpiących z tradycji ludowej, rdzennej, a także z osobnych, mniej konwencjonalnych form artystycznych. W tej części wystawy szczególnie wyróżnia się praca Romana Stańczaka, którego „przenicowane” obiekty, takie jak „Przenicowana wanna” czy „Przenicowany czajnik”, ukazują napięcia transformacji ustrojowej w Polsce i zagłębiają się w problematykę tożsamości i społeczeństwa późnego kapitalizmu – obiekty Stańczaka stanowią metaforę procesu odsłaniania ukrytych warstw rzeczywistości, zmieniając sposób postrzegania przedmiotów codziennego użytku. Stańczak dążył do zmiany w percepcji świata, pokazując “nagie bytowanie” przedmiotów i zachęcając do głębszego zrozumienia rzeczywistości. Jego prace, takie jak wywrócony czajnik, stanowią manifest nowych czasów, po zakończeniu okresu realnego socjalizmu i nadejściu nowej utopii.

W tej części zwiedzający napotkają także intrygującą pracę Cathy Wilkes „Untitled” (2014), w której artystka wykorzystuje zaaranżowaną przestrzeń, w której postaci pozbawione wyrazów twarzy i codzienne przedmioty, takie jak talerze czy guziki, tworzą refleksję nad pamięcią ciała i odzyskiwaniem potencjału w rzeczach codziennych. Prace Wilkes balansują między światem materialnym a niematerialnym, poruszając tematykę katastrofy, straty i melancholii – a wystawiona w osobnej sali „Untitled” funkcjonuje jako mistyczny pośrednik między światem realnym i duchowym.

CZĘŚĆ 4: Realne abstrakcje. Autonomia sztuki wobec katastrof nowoczesności

Ostatnia część wystawy, “Realne abstrakcje. Autonomia sztuki wobec katastrof nowoczesności”, bada granice sztuki i jej autonomię wobec zewnętrznych systemów wiedzy oraz kryzysów nowoczesności. Tutaj kurator Łukasz Ronduda opiera się na koncepcie bezformia, jako kluczowej kategorii estetycznej we współczesnej sztuce, która wyewoluowała z idei podważającej nowoczesność do wyrazu tejże nowoczesności, co opisuje tekst oparty na koncepcji Georges’a Bataille’a. Współczesne prace artystów pokazują, że doświadczenie bezforemnej materii po katastrofach może stanowić fundament nowej polityczności oraz twórczego etosu po “czystym rozumie”.

„Realne abstrakcje” to część wystawy, w której dzieła takie jak  „Fasada” (2013) Moniki Sosnowskiej – odwołują się do upadku nowoczesnej architektury i jej rozkładu, tworząc obraz rozpadu w formie rzeźbiarskiej. Sosnowska w swojej pracy wykorzystuje elementy modernistyczne, które wydają się nieuchronnie podlegać procesom dezintegracji, metaforyzując w ten sposób kryzys nowoczesnych ideałów.

W tej sekcji warto zwrócić uwagę na prace Wilhelma Sasnala, Wolfganga Tillmansa oraz intrygujące „Fotorzeźby” (1971/2025) Aliny Szapocznikow, powstałe z gumy do żucia, uformowanej w ekspresyjne gesty – wyplute i efemeryczne, rzeźbione ciałem, „Fotorzeźby” opierają się na napięciu między entropijnym działaniem ludzkiego ciała a nowoczesną formą artystyczną.

Przestrzeń wystawy – niezapomniane wrażenia

Sama przestrzeń Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie to przykład nowoczesnej architektury, która idealnie współgra z eksponowanymi dziełami. To jedno z najnowszych i najważniejszych miejsc na artystycznej mapie Warszawy, które wypełnia lukę, jaką stolica Polski miała w kontekście muzeów sztuki współczesnej. Przestronność budynku oraz przemyślane rozwiązania architektoniczne sprawiają, że zwiedzanie jest nie tylko przyjemnością estetyczną, ale także intelektualnym doświadczeniem, które angażuje zmysły i wyobraźnię.

Wystawa rozłożona jest na dwóch piętrach, a jej zwiedzanie wymaga czasu – tak więc warto zarezerwować sobie co najmniej trzy godziny, aby w pełni przejść przez wszystkie sekcje i zapoznać się z dziełami. To wyjątkowa okazja, by zobaczyć najważniejsze prace współczesnej sztuki z kolekcji MSN i poczuć się częścią dynamicznie rozwijającej się sceny artystycznej w Warszawie.

Zapraszamy do Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, które staje się jednym z najważniejszych miejsc dla miłośników sztuki współczesnej w Polsce. To przestrzeń, w której każdy znajdzie coś dla siebie, niezależnie od tego, czy interesuje go sztuka polityczna, duchowa, abstrakcyjna, czy kontemplacyjna.