Pojęcie miłości jest jednym z najważniejszych tematów przedstawianych w sztuce na przestrzeni dziejów. Na myśl o słowie miłość instynktownie wyobrażamy sobie romans baśniowy; namiętny, czarujący i nieskomplikowany. Rzeczywistość zaś może wyglądać zupełnie inaczej. Rodzaje miłości, którą odczuwamy, są tak różnorodne, jak ludzie, którzy jej doświadczają, podobnie jak sztuka podejmująca ten temat.
Z okazji Walentynek przyglądamy się najpiękniejszym i najciekawszym przedstawieniom romantyzmu na płótnie. Portrety kochanków oferują fascynujący wgląd w ewolucję spojrzenia na miłość na przestrzeni wieków. W tym artykule przyjrzymy się głównie przedstawicielom europejskim, a jest to z dzisiejszej perspektywy kontekst zdecydowanie ograniczony bo nie bierze pod uwagę różnorodnych kultur. Jednakże zawarte tu przykłady ukazują niezliczone formy, jakie może przybierać miłość – od słodyczy po zmysłowość i erotykę aż po sztuczność czy obojętność.
Wtuleni w siebie kochankowie zatracają się w wiecznym pocałunku. Ich miłość jest nie z tego świata, a nawet trochę niebiańska: ich głowy są otoczone aureolą złotych liści. Pod całym tym bogactwem nie ma żadnego ciała, z wyjątkiem eleganckich palców u nóg. Arcydzieło Klimta i pozostaje najsłynniejszym pocałunkiem w malarstwie. Idealny kawałek płótna, idealne dopasowanie pary: właśnie to często czują młodzi kochankowie, złączeni w pocałunku, gdy świat wokół nich rozpływa się w połysku.
Co ciekawe, w czasie powstania dzieła „Pocałunek” był postrzegany przez społeczeństwo postwiktoriańskie jako materiał pornograficzny. Choć zawsze udawało mu się uniknąć publicznego skandalu, Klimt był kimś w rodzaju Lotario. Cóż, Lotario, Don Juan i Romeo razem wzięci. Był bardzo aktywny seksualnie, nigdy się nie ożenił i krążą plotki, że spał z każdą namalowaną przez siebie kobietą. Mimo licznych romansów ze swoimi modelkami twierdził, że miłością jego życia jest najmłodsza siostra jego szwagierki, projektantka mody Emilie Flöge. Flöge jest rzekomą muzą arcydzieła Klimta Pocałunek. Krążą także pogłoski, że Klimt spłodził przynajmniej 14 dzieci, chociaż publicznie przyznał się tylko do czwórki z nich.
Sztuka zdecydowanie naśladowała życie, przynajmniej u Klimta. Jego tematyka i kompozycje były często wysoce erotyczne, przedstawiały tematykę seksualną i kobiety ustawione w zmysłowych pozach, które były dość radykalne jak na jego czasy. W jednym przypadku w przypadku muralu zaplanowanego na Uniwersytecie Wiedeńskim tematyka Klimta okazała się zbyt duża dla jego odbiorców, a prace uznane za „pornograficzne” i prezentujące „perwersyjny nadmiar” nigdy nie zostały ukończone. Obrazy uległy zniszczeniu w wyniku pożarów wywołanych przez hitlerowców w maju 1945 roku.
Tragiczna historia Tristana i Izoldy była opowiadana wielokrotnie, na różne sposoby, od wielkiego ekranu po operę. Legenda ta opowiada o niespełnionej miłości rycerza Tristana i irlandzkiej księżniczki Izoldy Jasnowłosej. Jej najstarsze pisemne wersje pochodzą z XII wieku, a sama legenda stała się inspiracją dla wielu średniowiecznych utworów literatury europejskiej. Bohaterowie legendy celtyckiej, związanej z opowieściami z cyklu arturiańskiego pozostawali również inspiracją dla malarzy.
Według słynnego średniowiecznego romansu miłosnego król Kornwalii Marek wysyła swojego siostrzeńca Tristana do Irlandii z prośbą o rękę księżniczki Izoldy. Ale kiedy Tristan i Izolda nieświadomie wypijają zaczarowany eliksir, oboje zakochują się bez pamięci. Jest to jednak miłość, która nie może mieć miejsca i chociaż istnieje kilka różnych wersji tej historii, popularna wersja przedstawia Tristana śmiertelnie rannego zatrutą bronią. Po znalezieniu go martwego Izolda również umiera z powodu złamanego serca. O Tristanie mówiono, że jest wielkim muzykiem, co widać na obrazie Edmunda Blaira Leightona, na którym gra on na harfie dla Izoldy.
Wiele osób słyszało o Dantem jako płodnym autorze Boskiej Komedii, ale niewiele osób słyszało o jego prawdziwej miłości. Mówi się, że Dante po raz pierwszy zobaczył Beatrice, gdy byli dziećmi i od razu się w niej zakochał. Ostatni raz widział Beatrice, gdy byli dorośli i wpadli na siebie na ulicy. Niestety, Beatrice wkrótce potem zmarła. Mimo to Dante często o niej pisał, a nawet nazywał ją „wspaniałą damą moich myśli”.
Autor malarskiego dzieła, Salvatore Postiglione był z pewnością jednym z najzdolniejszych malarzy neapolitańskich okresu historycznego przypadającego na tzw. Belle Epoque. Był wielkim wielbicielem malarstwa XVII-wiecznego, zwłaszcza Rubensa.
Rubens, który właśnie wrócił z miesiąca miodowego siedzi ramię w ramię ze swoją nową młodą żoną Isabellą Brant wśród kwiatu wiciokrzewu. Uśmiecha się swoim słynnym słodkim uśmiechem; odchyla się do tyłu, krzyżuje nogi. Jest zrelaksowany. Wszystko w ogrodzie kwitnie; i ci dwoje są pewni wzajemnej miłości.
Wiadomo, że byli idealnie dobrani – Rubens, obdarzony lekkim piórem, zostawiał wymowne listy, wychwalając pogodny, dobry humor Izabeli. Podczas gdy tak wiele XVII-wiecznych portretów małżeńskich miało charakter ściśle formalny i stanowił historyczny zapis umowy, tak ten jest płynny, konwersacyjny i zmysłowy. Kochankowie mają się ku sobie pod każdym względem.
Choć obraz ten nie jest romantyczny we współczesnym sensie, ucieleśnia piękno bogini miłości, Wenus. Jest celebrowany ze względu na swój wdzięk i stał się symbolem ideału piękna w sztuce zachodniej. Przedstawia boginię Wenus przybywającą na brzeg po urodzeniu, kiedy wyłoniła się z morza w pełni dorosła (zwaną Wenus Anadyomene i często przedstawianą w sztuce).
Chociaż nie stanowią pary, obraz ten jest nieuchronnie omawiany z innym bardzo dużym mitologicznym obrazem Botticellego, Primaverą, również w Uffizi. Należą do najsłynniejszych obrazów na świecie i ikon włoskiego malarstwa renesansowego; z tych dwóch Narodziny są lepiej znane niż Primavera. Jako przedstawienia przedmiotów z mitologii klasycznej na bardzo dużą skalę, były one praktycznie niespotykane w sztuce zachodniej od czasów klasycznej starożytności, podobnie jak rozmiar i wyeksponowanie nagiej postaci kobiecej podczas Narodzin. Kiedyś sądzono, że oba zostały zamówione przez tego samego członka rodziny Medici, ale obecnie nie jest to pewne.
Były one nieustannie analizowane przez historyków sztuki, a głównymi tematami były: naśladownictwo starożytnych malarzy i kontekst uroczystości weselnych (ogólnie przyjęta), wpływ renesansowego neoplatonizmu (nieco kontrowersyjny) oraz tożsamość komisarzy ( nie zgadzać się). Większość historyków sztuki zgadza się jednak, że Narodziny nie wymagają skomplikowanej analizy, aby rozszyfrować swoje znaczenie, tak jak prawdopodobnie robi to Primavera. Choć obraz ma pewne subtelności, jego głównym znaczeniem jest proste, choć indywidualne, potraktowanie tradycyjnej sceny z mitologii greckiej, a jego atrakcyjność jest zmysłowa i bardzo przystępna, stąd jego ogromna popularność. Obraz znajduje się w Galerii Uffizi we Florencji we Włoszech.
Gdy słońce zachodzi na polanie, obiecując nadejście nocy, muzyk siedzi i brzdąka, zaledwie kilka centymetrów od młodej pary złączonej w namiętnym klinczu. Są tak zafascynowani swym ukośnym uściskiem i prawie nie zdają sobie sprawy z obecności obserwującego ich muzyka. Być może muzyka jest dla nich pokarmem miłości, a może są tak głodni siebie, że w ogóle go nie słyszą. Muzyk zdaje się pokazywać nam to, czego brakuje jemu (i być może widzowi). Jest jednym z półtragicznych obserwatorów Watteau. francuski malarz, rysownik i rytownik, prekursor i czołowy przedstawiciel francuskiego rokoka, twórca nowego gatunku malarskiego fête galante.
Przystojny bohater spotyka śliczną blond bohaterkę. Ich „miłość” jest tak głęboka, że świat zewnętrzny przestał istnieć, a oni nie potrzebują nawet powietrza do oddychania, gdy oddają się podwodnym uściskom. Rzeczywiście, jest to pomysł romantyczny i pociągający. Jednak Roy Lichtenstein tak naprawdę kpi z powierzchowności miłości. Cały obraz jest fałszywy i wypaczony, gdyż przedstawia iluzję „doskonałej miłości”. To nie przypadek, że zaprojektował go tak, aby wyglądał jak reklama, dzięki czemu obraz miał znacznie głębszy cel: ukazanie rzeczywistości tego, jak ludzie „kupują się” na takie iluzje w formie komercyjnej – i tak naprawdę nie zastanawiając się, o co dokładnie chodzi – nabywają.
Jak ten obraz przekracza podziały społeczne: odkrywa, że miłość ogranicza się do białych, atrakcyjnych stereotypów. Dla kontrastu odzwierciedla naród uprzemysłowiony, który powinien wiedzieć lepiej, a mimo to ciągle „kupuje” fantazję. W przypadku tego płótna Lichtenstein zastosował kompozycję podzielonego panelu między tekstem i obrazem. Miało to na celu połączenie narracji między dwoma postaciami.
Miłość jest ślepa? Dwoje kochanków próbuje pocałować się przez swoje oddzielne szare kaptury, usta nigdy się nie spotykają, a materiał jest suchy i dusi się na języku. Nie mogą się widzieć, nie mogą się czuć i nawet nie mogą się całować: to arcydzieło frustracji seksualnej. Ale gzyms nad ich głowami sugeruje mieszczańskie uwięzienie pary sklejonej konwencją, a jednocześnie przez siebie zablokowanej. Być może w ogóle się nie znają. To koszmar samotnego związku. Te kaptury mogłyby pełnić funkcję całunów.
Kochankowie II to dzieło, które podobnie jak We Rose Up Slowly odsłania rzeczywistość miłości, gdy nie idzie ona zgodnie z oczekiwaniami. Z jednej strony jest to romantyczny obraz przedstawiający kochanków całujących się z bliska. Z drugiej jednak strony jest to smutny, niemal zapadający w pamięć obraz. René Magritte był znany ze swoich motywów zawiedzionych pragnień, więc być może zasłony owinięte wokół głów badanych można tak interpretować. Utrudniają parze oddanie pełnego pocałunku; zamiast tego są odizolowani i przez to sfrustrowani.
Jednak inne interpretacje są ciemniejsze. Czy może to oznaczać odrzucenie, odmowę miłości? Czy reprezentuje relacje jako całość i jak często są one zrywane z powodu różnych problemów, w tym braku komunikacji? Wychodząc z powyższych interpretacji, artysta może również ujawnić na tym obrazie, że niezależnie od tego, jak blisko będzie partner, nigdy nie pozna się jego prawdziwej natury, która jest reprezentowana przez bariery materiału. Taki twórczy zabieg opiera się na rzeczywistości, w której ludzie często się ukrywają – zakładają maski, pozwalając innym zobaczyć tylko to, co jest na powierzchni, a nie to, co kryje się głębiej.
W wyjątkowym momencie romantycznej miłości widzimy Kupidyna jako młode bóstwo, lekko unoszące się nad i delikatnie obejmujące swoją kochankę, Psyche, która z kolei obejmuje go ramionami, przebudzona po jego pocałunku. To jedno z najsłynniejszych dzieł sztuki o miłości. Jeśli jest w nim Kupidyn, wiesz, że będzie romantycznie, ale niszczycielska historia Kupidyna i Psyche przypieczętowuje sprawę. Na podstawie historii z tekstu Metamorfozy z II w. n.e. autorstwa Lucjusza Apulejusza Madaurensisa Kupidyn zakochuje się w śmiertelnej Psyche – ale nie będziemy psuć całej historii. Antonio Canova wykonuje delikatne, piękne postacie w prawdziwie neoklasycystycznym stylu i pięknie ukazuje piękno nowej miłości.
Dla wszystkich zainspirowanych miłosnymi historiami w sztuce mamy wyjątkową propozycję… Już 12.02.2024 w Station of Art Gallery odbędzie się aukcja sztuki współczesnej! Chcesz wylicytować pracę, która skradnie serce ukochanej osoby? Złóż ofertę już teraz. Dzieła można podziwiać stacjonarnie od 9.02.2024 do 15.02.2024. Zaplanuj randkę w Station of Art Gallery! Odwiedź wystawę.
Bądź na bieżąco z nowościami o wydarzeniach w galerii Station of Art
Bądź na bieżąco z nowościami o wydarzeniach w galerii Station of Art
