Wystawa prezentuje życiorys i twórczość Moshego Vorobeichica, znanego fotografa, grafika i malarza, który był członkiem czołówki europejskiej awangardy w latach 20. XX wieku. Vorobeichic ukończył studia w Bauhausie i pracował w Paryżu pod pseudonimem Moi Ver. Wielokrotnie wracał do Wilna i Polski, gdzie fotografował żydowski świat, którego miało wkrótce nie być. Wystawa Moi Ver obejmuje ponad 300 różnych obiektów, takich jak fotografie, plakaty, książki, obrazy i dokumenty. Wieloletnia pracy w archiwum artysty pozwoliła zgromadzić różnorodne prace Vorobeichica, który jest uznawany we Francji za jednego z najważniejszych przedstawicieli fotografii awangardowej. Po wystawach w Paryżu i Warszawie, w przyszłym roku wystawa trafi do Tel Awiwu.
Gdzie? Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 32
Kiedy? 12 października 2023 roku – 4 lutego 2024 roku
Znany także pod imieniem Moshe Worobejczyk, Moshe Vorobeichic lub Moshe Raviv. Był środkowoeuropejskim Żydem, syjonistą. Urodził się w 1904 roku na terenie dzisiejszej Białorusi, wychował w Wilnie, studiował w Republice Weimarskiej i w Paryżu. Moi Ver był artystą o wielu talentach, innowacyjnym malarzem i fotografem, który ukończył Bauhaus i był uczniem Fernanda Légera i László Moholya-Nagya. Jego twórczość łączyła nowoczesne formy z uwzględnieniem społecznych i politycznych zagadnień. W swojej pracy fotograficznej i graficznej wykorzystywał język awangardy, a jego projekty dotyczące dzielnicy żydowskiej w Wilnie, Paryżu oraz kibuców w Polsce i Palestynie były manifestami jego światopoglądu. W okresie lat 30 Moi Ver wykonał w sumie ponad 1500 zdjęć społeczności żydowskiej w dużych miastach i miejscowościach podwarszawskich. Po raz pierwszy rozproszone i niepublikowane wcześniej zdjęcia będą dostępne na jednej wystawie, którą będzie można oglądać w Muzeum Warszawy.
Moi Ver, Fryzura, ok. 1928 © Yossi Raviv-Moi Ver Archive
Wystawa umożliwia zapoznanie się z życiem i twórczością Vorobeichica, począwszy od jego pierwszego ważnego projektu, którym było stworzenie ponad 200 fotografii wileńskiej dzielnicy żydowskiej. To najbardziej rozbudowany, spójny i poruszający zbiór fotografii z tego miejsca. Fotografie te powstały chwilę po ukończeniu przez Vorobeichica nauki w Bauhausie, najbardziej liczącej się szkole nowoczesnego projektowania. W Bauhausie fotografia, a także fotomontaż i fotokolaż, były traktowane jako nowoczesne narzędzia artystycznego wyrazu. W 1929 roku Vorobeichic przeniósł się do Paryża, gdzie doskonalił technikę malarską u Fernanda Légera – jednego z twórców awangardowej rewolucji w sztuce na początku XX wieku. Vorobeichic rozpoczął także naukę w Szkole Technicznej Fotografii i Kinematografii. Od tego czasu podpisywał swoje prace jako Moi Ver.
Na wystawie prezentowane są również projekty książek fotograficznych, takie jak “Paryż” (1931) i “Naprzeciw” (1931), które są uznawane za jedne z najważniejszych osiągnięć w dziedzinie fotografii awangardowej. Vorobeichic traktował fotografię również jako źródło utrzymania – był członkiem agencji Fotoglobe oraz publikował swoje prace w ilustrowanej prasie francuskiej i polskiej. Przez cały ten okres wracał do Polski i intensywnie fotografował żydowską kulturę i życie codzienne.
W okresie 1929-1937 roku Moi Ver stworzył ponad 1500 fotografii przedstawiających tradycyjną społeczność żydowską w dużych miastach i w okolicach Warszawy. Artysta interesował się również polską wsią, jej folklorem i mieszkańcami – zarówno Polakami, jak i Żydami – oraz ich wzajemnymi relacjami. Fotografował targowiska i sceny rodzajowe, tworząc mocno kadrowane, naturalistyczne portrety Żydów oraz polskich chłopek i chłopów. Zdjęcia te stanowią obszerną kolekcję obrazującą codzienne życie Żydów z Europy Środkowej o dużej wartości artystycznej. Zdjęcia utrzymane są w nowoczesnym stylu i wykraczają poza ich pierwotne zamiary dokumentacyjne.
Moi Ver fotografował również hachszary, czyli miejsca, w których młodzież żydowska przygotowywała się do emigracji do Palestyny pracując w warsztatach lub na roli, a także ucząc się języka hebrajskiego i geografii regionu. W Polsce pod koniec lat 30. istniało około 200 takich miejsc, najwięcej w Europie, z największą hachszarą na terenie Grochowa w Warszawie. Vorobeichic odwiedził prawie 20 z tych miejsc i zrobił ponad 500 zdjęć młodych ludzi w czasie pracy, nauki i odpoczynku, prezentując ich entuzjazm, współpracę i zaangażowanie. Zdjęcia te były następnie publikowane w publikacjach organizacji propagujących ich działalność.
W 1934 r., po wyemigrowaniu do Palestyny, Vorobeichic wykorzystał swój talent na rzecz organizacji syjonistycznych. Wykonał wiele reportażowych zdjęć, które przedstawiały budowę Tel Awiwu oraz dokumentowały życie osadników w kibucach. Projektował plakaty, wystawy informacyjne i ilustrowane publikacje o awangardowym charakterze.
W 1951 roku zmienił nazwisko na Moshe Raviv, a w 1953 roku osiedlił się na stałe w Safed, miasteczku na północy Izraela, gdzie dołączył do społeczności artystycznej. Porzucił fotografię i powrócił do malarstwa, rysunku i grafiki. Przez resztę życia intensywnie tworzył i wystawiał swoje prace. Jego malarstwo było inspirowane kabałą, mistycznymi pismami, chasydyzmem i żydowskim folklorem, choć w późniejszych obrazach można dostrzec wpływy Bauhausu, w którym spędził pewien czas.
Moi Ver, Autoportret, 1928, wł. Galerie Berinson, Berlin© Yossi Raviv-Moi Ver Archive
Bądź na bieżąco z nowościami o wydarzeniach w galerii Station of Art
Bądź na bieżąco z nowościami o wydarzeniach w galerii Station of Art
