Andrzej Wajda jest jednym z najwybitniejszych i najpopularniejszych polskich reżyserów oraz współtwórcą polskiej szkoły filmowej.
Andrzej Witold Wajda (ur. 6 marca 1926 roku w Suwałkach, zmarły 9 października 2016 roku w Warszawie) – wybitny polski reżyser filmowy i teatralny, który w młodości wykazywał się także jako utalentowany malarz. W sezonie artystycznym 1989/1990 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Teatru Powszechnego w Warszawie. Jego filmy były nominowane aż czterokrotnie do prestiżowej nagrody Oscara w kategorii najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Ponadto, w latach 1989–1991, sprawował mandat senatora w I kadencji. Andrzej Wajda uhonorowany został także tytułem Kawalera Orderu Orła Białego.
W latach 1946-50 studiował malarstwo na ASP w Krakowie, a następnie reżyserię w Łodzi. W dowód uznania za wybitne zasługi w dziedzinie filmu Wajda otrzymał wiele prestiżowych nagród. Jest m.in. doktorem honoris causa kilku uniwersytetów i kawalerem orderu Legii Honorowej.
W latach 1972-83 był kierownikiem zespołu filmowego “X”, a od 1978 do 1983 r. prezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich. W latach 1989-91 był senatorem RP. W 2000 r. Andrzej Wajda jako pierwszy filmowiec w polskiej historii otrzymał nagrodę Oscara za całokształt twórczości. W czerwcu tego samego roku artysta został uhonorowany tytułem doktora honoris causa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.
Uczelnie w Polsce:
Uczelnie zagraniczne:
Na pytanie dlaczego rysuje? Andrzej Wajda odpowiada:
Z dwóch powodów. Po pierwsze dlatego, że to, co narysowałem jest moją własnością. Zostaje mi w pamięci. Rysując uświadamiam sobie równocześnie lepiej to, co porusza moją wyobraźnię. A w pracy filmowej czy teatralnej używam rysunku, bo jest szybszy jako środek porozumienia ze współpracownikami.
Pełna biografia Andrzeja Wajdy
W swojej działalności artystycznej Andrzej Wajda nie rozstaje się ze szkicownikiem, przez całe życie tworząc niewielkie rysunkowe kompozycje, wykonywane piórem, kredkami lub flamastrami. Stanowią one ważny element metody twórczej Wajdy, są również sposobem zapisu rzeczywistości, zastępując w tej roli aparat fotograficzny.
Przez wiele lat artysta zapełnia rysunkami kolejne notesy, opatruje je też osobistym komentarzem. Rysunki Andrzeja Wajdy funkcjonują również jako osobne kartki wyrwane z notesu (często kratkowane z charakterystyczną perforacją papieru). Zróżnicowana tematycznie i powstająca przez wiele lat twórczość rysunkowa Wajdy jest łatwo rozpoznawalna.
Cechuje ją skrótowość ujęcia tematu i szkicowość formy, kompozycja filmowego kadru, typowa dla artysty nerwowa kreska, która decyduje o swoistej ekspresji tych prac.
Wśród studiów rysunkowych Andrzeja Wajdy wyróżniają się szkice związane z teatrem i filmem. Nie jest to jednak typowy storyboard, który w wypadku wielu reżyserów ma praktyczne zastosowanie przy pracy nad filmem. Nie są to również projekty scenografii ani kostiumów do konkretnego spektaklu. Rysunek Wajdy reżysera to narzędzie, które pomaga mu w konkretyzacji idei spektaklu lub filmu, jest zapisem wizji artysty, jej stopniowego rozwoju. W tej grupie mieszczą się też rysunki do niezrealizowanych spektakli teatralnych.
Interesujący zbiór stanowią portrety osób bliskich Wajdzie (aktorów, reżyserów, pisarzy, znanych osobistości). Są wśród nich również zanotowane przez artystę dostrzeżone w przelocie anonimowe twarze, które zwróciły jego uwagę. Rysowane przez Andrzeja Wajdę portrety cechuje szkicowość ujęcia, a charakterystyka postaci nie zawsze skupia się na rysach twarzy – często jest to typowy gest lub poza osoby portretowanej. Efekt skrótowości potęguje też technika autora: „czysty” rysunek piórem, niekiedy uzupełniony kolorową kredką lub flamastrem.
Znaczącą grupę rysunków stanowią szkice z podróży, w tym interesujący zespół rysunków z Japonii. Są to pospiesznie wykonane notatki z natury, próby uchwycenia ulotnego obrazu rzeczywistości. Artysta utrwala wszystko, co wydaje mu się interesujące: pejzaże, architekturę, ludzi, sceny z japońskiego teatru. W tych rysunkach Wajda w pełni świadomie stosuje kompozycję wziętą z japońskiego drzeworytu ukiyo-e, na przykład ucięty kadr z fragmentem drzewa na pierwszym.
Zafascynowany kulturą japońską, a także pragnąc podziękować za Nagrodę Kioto, Andrzej Wajda przyczynił się do powstania w 1994 roku Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie[265]. Na jego budowę przeznaczył otrzymaną wraz z Nagrodą Kioto nagrodę pieniężną (340 tys. USD).
W 2008 roku rada Polskiej Fundacji Katyńskiej nadała mu Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, jednak Andrzej Wajda nie przyjął tego wyróżnienia.
2025 © SoA Gallery
Bądź na bieżąco z nowościami o wydarzeniach w galerii Station of Art
